"Η ώρα του παιδιού" - με τη θεία Λένα και τον θείο Λένον

"Καλημέρα σας παιδιά
σηκωθείτε με χαρά
τραλλαλά, τραλλαλά!"

https://www.youtube.com/watch?v=gK86-qKQFTc&list=PL-nmaLrPY9kX9NeINds2YzQddjab2OMLX

«Πόσες γενιές μεγάλωσαν ακούγοντας αυτό το τραγουδάκι κάθε μέρα; Πόσοι από μας έζησαν αυτές τις μαγικές στιγμές «κολλημένοι» στα ερτζιανά; Πόσα παραμύθια, τραγούδια,  ιστορίες δεν μάθαμε που συντρόφεψαν τα πιο αθώα χρόνια της ζωής μας;

Ήταν η πιο μαγική στιγμή της ημέρας!» - θυμάται η Ελένη Μπετεινάκη. Και συνεχίζει:

«Κάθε πρωί στις 9.00, πίνοντας ένα ποτήρι γάλα, στη σειρά οι κούκλες να μου κρατούν συντροφιά, και η αξέχαστη φωνή από εκείνο το μεγάλο ραδιόφωνο, στο ψηλό ράφι της κουζίνας. Κανένας δεν έ´πρεπε να μιλάει για μισή τουλάχιστον ώρα.
Ήταν η ώρα της «Θείας Λένας». Μιας γυναίκας που στην παιδική φαντασία έμοιαζε σαν ένας γίγαντας, μια νεράιδα, μάγισσα ή ξωτικό. Ήταν σαν την δεύτερη γιαγιά, η παραμυθού των πρωινών μας. Ήταν εκείνη που γνώριζε τα πάντα. Δεν την είχα δει ποτέ αλλά την φανταζόμουν σαν ένα αερικό με την πιο γλυκιά φωνή του κόσμου που κρατούσε ένα μαγικό ραβδί και ξεκλείδωνε όλες τις πόρτες των κάστρων της φαντασίας και των απάτητων δρόμων που μας οδηγούσε, κάθε πρωί.
Σαν τέλειωνε η εκπομπή της, γινόμουν εγώ η αφηγήτρια στις κούκλες μου, τους μάθαινα τα τραγουδάκια, τις ιστορίες κι αυτο συνεχίστηκε για πολλά χρόνια. Θυμάμαι την ατελείωτη χαρά μου σαν πηραμε το καινούργιο ραδιόφωνο που είχε μαζί και κασετό´φωνο και ένα μαγικό κουμπί με ένα κόκκινο σημάδι και έγραφε REC. Η μητέρα μου καταφερε να μάθει να μου γράφει σε κασέτες τις εκπομπές γιατί εγώ θα έπρεπε να πάω στο σχολείο και ήθελα τόσο πολύ να την ακούω. Έτσι η πρώτη μου δουλειά σαν επέστρεφα το μεσημέρι ήταν να ακούσω τις ιστορίες της θείας Λένας και πολλές φορές τις ξανάβαζα και το βράδυ λίγο πριν κοιμηθώ. Η τηλεόραση ήρθε στη ζωή μας πολύ αργότερα, όπως και τα βιβλία κι έτσι η μόνη πηγή πληροφόρησης παιδικών προγραμμάτων ή άλλων ακουσμάτων εκτός από την κλασσική γιαγιά μας ήταν μονάχα αυτή η εκπομπή.» (1)

Η εκπομπή είχε τον τίτλο «Η ώρα του παιδιού» κι εκπέμπονταν καθημερινά από το 1942 έως το 1966. Πίσω από το ψευδώνυμο «θεία Λένα» κρυβόταν η Αντιγόνη Μεταξά (1905-1971), η οποία τραγουδούσε, έπαιζε πιάνο, αφηγούνταν παραμύθια και απαντούσε στις ερωτήσεις της «Ελενίτσας» ώστε η διασκέδαση να συνοδεύεται από την διδαχή και την καθοδήγηση. «Ελάχιστοι γνώριζαν πως πίσω από τη φωνή της «Ελενίτσας» κρυβόταν η ενήλικη Ρηνούλα Μενάνδρου». (2)

Με ψευδώνυμο που απηχεί τη «θεία Λένα», αντίστοιχα ο «θείος Λένον» απαντούσε, στα ερωτήματα των «μεγάλων» αναγνωστών του επαναστατικού Θούριου. Ο Κώστας Λιόντης γράφει:

«Ποιος όμως ήταν ο «θείος Λένον»; Παρήχηση του Λένιν, παρωνυμίου του Βλαδίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ, ευθεια αναφορά στον Τζων Λένον ή μεταλλαγή σε ανδρικό του «θεία Λένα», που φαίνεται και το πιο πιθανό; Μέσα στις πολιτιστικές σελίδες του περιοδικού «Θούριος» υπήρχε ένα διάστημα, μεταξύ ᾽81-82, στήλη με τίτλο, «Η αλληλογραφία μας. Μας ρωτάτε… σας απαντούμε», με υπογραφή, κάτω κάτω, «Ο θείος Λένον που σ´όλα απαντά». Συντασσόταν, ή σωστότερα, μαγειρευόταν εξ ολοκλήρου από τον Αναγνωστάκη. Η στήλη λάμβανε, δήθεν, επιστολές, και επί του θιγόμενου θέματος δημοσιευόταν μόνο απάντηση.» (3)

Να θυμίσουμε πως ο Θούριος φιλοξένησε στις σελίδες του και κάποια από τα πιο καυστικά ποιήματα του Μανούσου Φάσση. Κι ίσως να μην είναι τυχαίο το ότι στη σειρά των εκδόσεων Αμοργός εμφανίζεται μετά την Παιδική Μούσα του Μανούσου Φάσση και η τελευταία μεγάλη συνέντευξη που έδωσαν ο Τζων Λένον και η Γιόκο Όνο στο περιοδικό Playboy το 1981 (4).

Ο Κώστας Λιόντης συνεχίζει μιλώντας για το παιγνιώδες στον Μανούσο Φάσση aka Μανόλη Αναγνωστάκη:

«Τόσο εδώ, στον «θείο Λένον», όσο και στη γνωστή ψευδωνυμία ως Μανούσος Φάσσης, υπάρχει η «αθέατη» κορύφωση του παιγνιώδους στον Αναγνωστάκη. Το έργο του δεν το χωρίζει, ούτε μπορεί να το χωρίσει, σινικό τείχος, αφού πρόκειται για το αυτό πρόσωπο, ασχέτως αν επινοεί και κατά καιρούς φοραέι διαφορετικές μάσκες, με πλέον καταξιωμένη εκείνην του ποιητή. Ανερμάτιστος και χωρίς πείρα στα βαθιά νερά της λογοτεχνίας, έχω, ωστόσο, την εντύπωση ότι ο Αναγνωστάκης ποτέ δεν απώθησε το μεγαλειώδες στοιχείο της «παιδικότητας». Γι´αυτό ακριβώς ο «παιγνιώδης» Αναγνωστά´κης πρέπει, νομίζω, να συνυπολογιστεί με τον «σοβαρό» και ιδίως με τον «μελαγχολικό» Αναγνωστάκη». (3)

«Κι όπως θα´ λεγε και η Θεία Λένα κλείνοντας την εκπομπή της: «Τώρα πέρασε η ώρα, φεύγουμε και μεις παιδιά, και αύριο την ίδια ώρα, θα τα πούμε με χαρά»!» (1)

Πηγές:
(1) Ελένη Μπετεινάκη, «…Καλημέρα σας παιδιά μου είναι η θεία Λένα εδώ, να σας πει ένα παραμύθι όμορφο και χαρωπό…», http://www.cretalive.gr/history/view/kalhmera-sas-paidia-mou-einai-h-theia-lena-edw-na-sas-pei-ena-paramuthi-omo/198580
(2) Ο μικρός Ρωμιός, http://mikros-romios.gr/theia-lena/
(3) Κώστας Λιόντης, http://anemourion.blogspot.co.at/2015/02/e-h-ayh-k-12-3.html
(4) Μάνος Ταξίδης (εκδ.): Τζων Λένον, Γιόκο Όνο ολόκληρη η τελευταία συνέντευξη, μετάφραση: Σωτήρης Κακίσης, εξώφυλλο: Δημήτρης Καλοκύρης, εκδόσεις Αμοργός [Αθήνα], Ιανουάριος 1981. Η συνέντευξη στο πρωτότυπο εδώ: http://www.beatlesinterviews.org/dbjypb.int4.html
Η ελληνική μετάφραση επανακυκλοφορεί ψηφιακά από τις εκδόσεις vakxikon (http://ekdoseis.vakxikon.gr/shop/σωτήρης-κακίσης/η-τελευταία-συνέντευξη/).