{ Conchita Wurst } Εννιά αλήθειες για τη μούσα με τα μούσια

1.       Και το όνομα αυτής... Conchita

Το όνομα Conchita βγαίνει από το ισπανικό Concha και καθώς σημαίνει „άμωμος σύλληψη“ στην Ελλάδα θα τη βαφτίζαμε „Παρθένα“. Choncha λέγεται και μια πόλη στη Χιλή, σημαίνει όμως και „κοχύλι“, κι όταν οι Ισπανοί λένε „concha de tu madre“ βρίζουν „το μουνί της μάνας σου“. Παίζοντας με το χυδαίο, Conchita τελικά σημαίνει „καυτή λατίνα“ ή απλώς „μουνάκι“.

2.       …Wurst

Στην άλλη όψη της σεξουαλικότητας βρίσκεται το „λουκάνικο“, το βούρστ. Η έκφραση „Es ist mir Wurst“ σημαίνει „σκασίλα μου“. Η ίδια εξηγεί την επιλογή του ονόματος ως εξής: „Στον γερμανόφωνο χώρο το επώνυμο αυτό ήταν η μοναδική λογική επιλογή, επειδή: Στο τέλος της ημέρας δεν έχει σημασία ποιά είναι η εμφάνισή σου και από πού κατάγεσαι, γιατί το μόνο που μετράει είναι ο άνθρωπος. Δυστυχώς ο κόσμος αντιδράει στο νέο και στο άλλο πιο πολύ με φόβο και με άρνηση“, όπως θα πει στην αυστριακή εφημερίδα Kurier.

3.       Γεννήθηκε στο Gmunden και στις ορεινές πεδιάδες της Κολομβίας

Μέσα στο στήθος της χτυπούν δύο καρδιές, όπως θα συνεχίσει στη συνέντευξη του Kurier: „Από τη μία η καρδιά του καλλιτεχνικού προσώπου και από την άλλη η εκείνη του ιδιωτικού προσώπου. Καθώς παίρνω τη δουλειά μου στα σοβαρά, η Conchita έχει το ίδιο δικαίωμα σε μια δική της βιογραφία όπως και ο Tom Neuwirth. H Conchita είναι αληθινή και γι’αυτό δεν την λες „τον“ αλλά „την“ Conchita“. Η Conchita και ο Tom έχουν έναν σύζυγο κι έναν εραστή. Η Conchita φέρεται να είναι παντρεμένη με τον Jacques Patriaque και ο Tom έχει έναν φίλο που τον κρατάει μυστικό. Η καλλιτεχνική ή μάλλον καλλι-τεχνητή φιγούρα της Conchita, δημιουργήθηκε από την ανάγκη του Tom Neuwirth, του εικοσπεντάχρονου νεαρού που κρύβεται πίσω της, να αντιδράσει στις διακρίσεις με τις οποίες είχε να παλέψει στην μικρή, επαρχιακή κοινωνία του Gmunden όπου μεγάλωσε.

„Οπότε δημιούργησε μια γυναίκα με μούσια“ όπως γράφει στην ιστοσελίδα της. Η μουσάτη κυρία είναι δήλωση. Δήλωση ανεκτικότητας και δεκτικότητας πέραν της εμφάνισης: „Ο καθένας θα έπρεπε να ζει τη ζωή του όπως θέλει, όσο δεν πληγώνει τους άλλους και δεν περιορίζει τον τρόπο ζωής του.“

4.       Στ’ αλήθεια ψεύτικα

„Ο κόσμος αντιδράει σε μια γυναίκα με τρίχες στο πρόσωπο“. Το είχε καταλάβει και η Θέκλα του Αρκά στη σειρά „Σόου μπίζνες“.

„Σε παλαιότερες φωτογραφίες του Tom Neuwirth δεν υπάρχει ίχνος από μούσι. Το σκούρο μαύρο, επιμελημένα ψαλιδισμένο μούσι της Conchita είναι μόνο εν μέρει φυσικό. H εικοσπεντάχρονη λέει πως ξυρίστηκε τελευταία φορά στο Halloween – το υπόλοιπο το βάφει με σκιά ματιών. Και οι μακριές μαύρες μπούκλες δεν είναι αληθινές, αλλά περούκα“ αποκαλύπτει η Süddeutsche Zeitung.

Στην ερώτηση, πόση ώρα χρειάζεται για το βάψιμο, απαντάει στην εφημερίδα Kurier: „Άν κάποιος μου πει να είμαι έτοιμη σε μισή ώρα, τα καταφέρνω σε σαράντα λεπτά“. Και στην ανάγκη πηγαίνει στα αποχωρητήρια των γυναικών και ξαναφτιάχνεται. Το πρώτο που θα ρωτήσει είναι: „Κορίτσια, ποιός έχει λίπ γκλός;“. Πίσω από τέτοιες δηλώσεις γυναικείων στερεότυπων η Conchita σου κλείνει το μάτι. Τίποτα δεν είναι ξεκάθαρο.

5.       „Δεν θέλω να είμαι γυναίκα, μιμούμαι τη γυναίκα“

Το μούσι είναι μέσο για να δημιουργήσει διχασμό και πόλωση, να τραβήξει το ενδιαφέρον πάνω της. Αυτό που προσπαθεί να καταφέρει η Conchita με την ανοίκεια εμφάνισή της, είναι να βάλει τον κόσμο σε σκέψη – από τη μία για τις σεξουαλικές προτιμήσεις, από την άλλη για τη διαφορετικότητα γενικώς.

Στην ερώτηση αν είναι τραβεστί, η Conchita απαντάει ξεκάθαρα: „Όχι. Η τρανσεξουαλικότητα είναι σοβαρό θέμα και μια απόφαση ζωής. Η Conchita είναι καλλιτεχνική φιγούρα, το alter ego του Tom Neuwirth. Αυτό που κάνουμε με τις καλλιτεχνικές φιγούρες είναι, όπως το λέει και το όνομα, τέχνη. Το κάνουμε με ευχαρίστηση, το διασκεδάζουμε, αλλά το βράδυ μας αρέσει να βρισκόμαστε πάλι στο σώμα, στο οποίο γεννηθήκαμε.“

6.       „Δεν αρκεί να έχεις μούσι. Θέλει και λίγο ταλέντο“

Στην απόφαση του αυστριακού τηλεοπτικού καναλιού ORF να στείλει την Conchita στη Eurovision υπήρξαν πολλές αντιδράσεις. Στήθηκε μέχρι και σελίδα στο Facebook με τον τίτλο: „ΌΧΙ η Conchita Wurst στο songcontest“ η οποία μάζεψε μέσα σε λίγες μέρες 38.000 λάικ. Για πολλούς στην κατά τ’άλλα μάλλον συντηρητική Αυστρία ήταν αδιανόητο να αντιπροσωπεύσει τη χώρα ένα άτομο που αναστατώνει με τη διαφορετικότητά του. Κι έτσι αναμείχθηκαν ξαφνικά άτομα στη συζήτηση που δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ για τη Eurovision. „Και για να λέμε την αλήθεια: αν δεν ήξερα να τραγουδάω, δεν θα με επιλέγανε. Το ORF έχει εν τέλει την ευθύνη για μένα. Δεν αρκεί να έχεις μούσια. Θέλει και λίγο ταλέντο.“ Kαι ιδού που τελικά κέρδισε στη Eurovision η μούσα με τα μούσια.

7.       Eurovision και πολιτική

Πάντα αναρωτιόμουν πως και κατά πόσο η Eurovision επιδρά στα πολιτικά θέματα. Έχει κάθε φορά ενδιαφέρον να παρατηρεί κανείς, πώς η υποστήριξη ή καταψήφιση των χωρών εκφράζει τις πολιτικές αντιπαραθέσεις σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο. Άλλωστε ο διαγωνισμός ήδη ξεκίνησε με πολιτικοκοινωνικά κίνητρα, ως τηλεοπτικό σόου που θα συνέβαλε στην επούλωση των τραυμάτων της μεταπολεμικής Ευρώπης και στη σύσφιξη των φιλικών σχέσεων μεταξύ των κρατών.

Είναι φυσικό μέσα σε αυτό το πλαίσιο να εργαλειοποιείται και η Conchita. Όπως γράφει η Ημερίσια, η  υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Σουηδίας Birgitta Ohlsson έγραψε στο Twitter: „Συγχαρητήρια Conchita! Φοβερή ψηφοφορία. Οι πολίτες της ΕΕ χρησιμοποιούν πλέον το δικαίωμά τους να ψηφίζουν για μια ανοικτή Ευρώπη“, κάνοντας σαφή νύξη στις επικείμενες ευρωπαϊκές εκλογές.

Ο μεγάλος αντίπαλος είναι πάντως η συντηρητική Ευρώπη. Κι έτσι η νίκη της Conchita Wurst θα έχει επιπτώσεις και στην τοπική πολιτική της Αυστρίας, όπως γράφει η εφημερίδα Österreich (13.5.14, Αριθ. 2635). Η FPÖ δέχεται τώρα, στον τελικό των Ευροεκλογών, αντίθετο άνεμο. Για την ÖVP η συμπάθεια με την Wurst τη φέρνει σε κρίσιμη δοκιμασία στη μάχη της ενάντια στα δικαιώματα των ομοφιλόφιλων. H Ρωσία άσκησε τη μεγαλύτερη κριτική, καθώς συντηρητικοί πολιτικοί και εκπρόσωποι της εκκλησίας βλέπουν στην καλλιτέχνιδα „μια ξεκάθαρη προπαγάνδα για την ομοφυλοφιλία και την πνευματική βλάβη“. Η ίδια η Conchita απευθύνεται στον Putin λίγο πρίν το διαγωνισμό, λέγοντας: „Δεν ξέρω αν θα παρακολουθήσει. Αλλά στην περίπτωση που μας βλέπει, λέω ξεκάθαρα: δεν μας σταματάει κανείς“. Κι έτσι δημιούργησε ένα καινούριο Hashtag αλληλεγγύης (#unstoppable). Τελικά η Ρωσία έδωσε 5 πόντους για την Αυστρία, κάτι είναι κι αυτό. Κατά την Süddeutsche Zeitung δείχνει, πως „οι άντρες της εξουσίας δεν έχουν άπειρη εξουσία πάνω στο λαό τους“.

8.       Rise like a Phoenix

Το τζεϊμσμποντικό στίλ, η μουσική και η δύναμη της φωνής του „εξωτικού πουλιού“ Conchita έπεισαν το κοινό που της έδωσε συνολικά 291 πόντους.

Οι στίχοι της θα μπορούσαν να περάσουν ώς μήνυμα όχι μόνο προσωπικής μεταμόρφωσης, αλλά και αισιοδοξίας και αναγέννησης σε μια Ευρώπη της κρίσης, αφού ο φοίνικας συμβολίζει τη δύναμη του ανθρώπου να ξανασηκωθεί από τις δυσκολίες του, πλέον δυνατότερος. Πολύ ταιριαστό θα ήταν ένα τέτοιο μήνυμα στην Ευρώπη του 2014. Όμως, θα ήταν η πρώτη φορά που δίνουμε βάρος στους στίχους των τραγουδιών της Eurovision.

9.       Αναγεννιέμαι σαν φοίνικας

Το τραγούδι έχει κάποιες μεταφραστικές δυσκολίες που ξεκινούν πρώτα απ΄ όλα από τον τίτλο. Στο διαδίκτυο θα βρει κανείς διάφορες δοκιμές: από το „θα σηκωθώ“ και „θα εγερθώ“ (!) μέχρι το „αναγεννιέμαι“. Ακούστε το τραγούδι εδώ.

Waking in the rubble Walking over glass Neighbours say we're trouble Well their time has passed Peering from the mirror No, that isn’t me A stranger getting nearer Who can this person be? You wouldn't know me at all Today From the fading light I'll fly Rise like a phoenix Out of the ashes Seeking rather than vengeance Retribution You were warned Once I'm transformed Once I'm reborn You know I will rise like a phoenix But you're my flame Go about your business Act as if you're free No one could have witnessed What you did to me Cause you wouldn't know me today And you have got to see To believe From the fading light I fly Rise like a phoenix Out of the ashes Seeking rather than vengeance Retribution You were warned Once I'm transformed Once I'm reborn I rise up to the sky You threw me down but I'm gonna fly And rise like a phoenix Out of the ashes Seeking rather than vengeance Retribution You were warned Once I'm transformed Once I'm reborn You know I will rise like a phoenix But you're my flame Στίχοι και μουσική: Charly Mason, Joey Patulka, Ali Zuckowski, Julian Maas

Ξυπνώντας πάνω σε χαλάσματα Περπατώντας πάνω σε γυαλιά Οι γείτονες λένε πως είμαστε μπελάς Λοιπόν, πέρασε ο καιρός τους Κρυφοκοιτώντας στον καθρέφτη Όχι, δεν είμαι εγώ Ένας ξένος με πλησιάζει Ποιος μπορεί να είναι; Δε θα με αναγνώριζες καθόλου Σήμερα Μέσα απ' το φως που σιγοσβήνει, θα πετάξω Αναγεννιέμαι σαν φοίνικας Μέσα από τις στάχτες Αναζητώντας εκδίκηση, και πιο πολύ Αντίποινα Είχες προειδοποιηθεί Όταν μεταμορφωθώ Όταν ξαναγεννηθώ Το ξέρεις ότι θα αναγεννηθώ σαν φοίνικας Αλλά εσύ είσαι η φλόγα μου Κάνε τη δουλειά σου Πράξε σαν να είσαι ελεύθερος Κανείς δε θα μπορούσε να μαρτυρήσει Τι μου έκανες Γιατί δε θα με αναγνώριζες σήμερα Και θα πρέπει να δεις Για να πιστέψεις Ότι πετάω μέσα απ' το φως που σιγοσβήνει Αναγεννιέμαι σαν φοίνικας Μέσα από τις στάχτες Αναζητώντας εκδίκηση, και πιο πολύ Αντίποινα Σε είχα προειδοποιήσει Όταν μεταμορφωθώ Όταν ξαναγεννηθώ Θα ανέβω στον ουρανό Με έριξες κάτω αλλά Θα πετάξω Και θα αναγεννηθώ σαν φοίνικας Μέσα από τις στάχτες Αναζητώντας εκδίκηση, και πιο πολύ Αντίποινα Σε είχα προειδοποιήσει Όταν μεταμορφωθώ Όταν ξαναγεννηθώ Το ξέρεις ότι θα αναγεννηθώ σαν φοίνικας Αλλά εσύ είσαι η φλόγα μου Μετάφραση: Σιδηράκη Ρία